गौरीशंकर जयसवाल
परासी ११ मसिर
पश्चिम नवलपरासीमा कुमाल समुदायले आफनो पराम्परागत संस्कृतिक संरक्षणमा जुटेका छन ।े आफनो परम्परागत तथा पुर्खेउली घर लोप हुने अवस्थामा पुगेपछि कुमाल समुदायले संरक्षणमा जुटेका हुन । कुमाल समुदायको परम्पगत पहिचानको रुपमा पुर्खेउली घरहरुलाई संस्कृतिक संंरक्षण तर्फ अभियान चलाएर ती घरहरुलाई संस्कृति संरक्षणमा जोड दिएका छन ।
उनीहरुले पश्चिम नवलपरासीको सुनवल नगरपालिका ४ सोमनाथमा सञ्चालन भरहेको प्रादेशीक औधोगिक ब्यापार मेला बस्दै आएको परापुरा कलादेखी हजुर बुवाहरुको पुर्खेउली घरहरुको मेलामा प्रर्दशन राखेका छन । महोत्सव हेर्न जाने दर्शकहरुको कुमाल समुदायको पुख्यौली घर अवलोकनका लागि भीड लाग्ने गरेको छ । उक्त घर आगाडि सेल्फी लिन युवायुवगती भिड लाग्ने गरेको छ ।
कुमाल समुदायको बिभिन्न किसीमको परम्परा रितीरिवाज झल्किने खाले घरहरु लोप हुने अवास्था पुगेकाले ती घरहरुको संरक्षणमा कुमाल समुदाय जुटेकोे कुमाल समुदायको केन्द्रिय कोषध्याक्ष दशरथ कुमाले जानकारी दिए ।
पछिल्लो समयमा आधुनिक घर निर्माण हुन थालेपछि कुमाल समुदायको पुख्र्याैली घर लोप हुने अवस्थामा पुगेपछि व्यापार मेलामा परम्पगत पहिचानको रुपमा पुर्खेउली घरहरुलाई प्रर्दशनमा राखिएको केन्द्रिय कोषाध्यक्ष कुमालले बताए ।
कुमाल समुदायले तराई क्षेत्रमा झरेपछि तिनीहरु पुर्खेउली घरहरु बिस्थापित भएको र खासगरि कुमाल समुदायको यो पुर्खेउली घरलाई बिशेष गरी गोल घर पनि भन्ने गरिएको र ती घरमा कुमाल समुदायको परिवारहरु प्रयोग गर्नगरेको उनको भनाई छ । उनले भन्नछन ती घर भित्र कुमाल समुदायको विभिन्न किसिमको खाना परिकारहरु समेत राखेका र महोत्सव आउने दर्शकहरुले खाना स्वाद लिईरहेका छन् ।
घरमा कुमाल समुदायले परम्परागत खाने खानाहरु खासगरि ती घरमा बंगुरको मासु,रोटी जडा समेत राखिएको र कुमाल समुदायले प्रयोग गर्ने पुर्खेउली विभिन्न किसिमका भाडाकुडा, र माछा मार्ने जालो समेत राखेको ती घरमा राखिएको कोध्याक्ष कुमालले बताए । यस्तै महोत्सवमा नेवार, थारु, मगर, लगायत आदिवासी जनजातीहरुको परम्परागत घरहरु प्रर्दशनमा राखिएको छ ।
विभिन्न जात जातिका खानाक परिकार पनि दर्शकहरुको आर्कणको केन्द्र बिन्दु बनेको छ । आधुनिक घर निर्माण हुन थालेपछि पुर्खेउली घर लोप हुने अवस्थामा पुगेपछि महोत्सव आयोजकले परम्पगत पहिचानको रुपमा पुर्खेउली घरहरुलाई प्रर्दशनमा आयोजक सुनवल उद्योग बाणिज्य संघका बरिष्ठ उपाध्याक्ष लेखनाथ खरेलले जानकारी दिए ।
मेलमा हेर्न जाने दर्शकहरुको ती घरहरुमा अवलोकनका लागि भीड लाग्ने गरेको छ । दर्शकहरुले विभिन्न जात जातिका मौलिक खानाका परिकारको समेत स्वाद लिईरहेका मेलाका प्रवक्ता तेजप्रसाद भण्डारीले बताए ।
दैनिक रुपमा विभिन्न जात जातिका सांस्कृतिक नृत्यले पनि मौलिक पनको झल्को खालको नृत्य हुने गरेको सुनवल उद्योग बाणिज्य संघका अध्यक्ष रमेश कमार्चायले बताए ।
मेलामा पाल्पा जिल्लाको मुल गेटमा पाल्पाको रानीमहल आकृतिको गेट निमार्ण जिल्लामा रहृेका विभिन्न धार्मिक पर्यटकिय स्थलहरु र बाबा बर्दगोरियाको प्रतिक निर्माण गरिएको छ ।